Remise in een gewonnen stelling

U kent het wel. Je speelt mee in een teamwedstrijd en je staat beter. Maar het team heeft voor de teamzege alleen nog maar één remise nodig. Dus vraagt de teamleider je vriendelijk (doch dringend) remise aan te bieden, wat de tegenstander (na overleg met diens teamleider) meestal weigert. Maar soms neemt hij (of zij) het aan. Teamleider blij, jij ook, maar wel in de gedachte dat er een halfje door je neus is geboord.

Maar soms is er iets anders aan de hand. Op 1 maart 1973 speelde ik met het tweede team aan het zesde bord tegen Zierikzee 2. Tegen ene meneer (tenminste dat denk ik) Tak. Volgens mijn notatieboekje verloren we met 2½ – 6½ . Dat leek me onjuist, want we speelden in die tijd echt niet met negentallen.

Via Krantenbankzeeland.nl kwam ik er achter dat het 2½ – 5½ was geworden. Okay. Een duidelijke nederlaag dus. Maar waarom werd het dan remise in deze stelling:

Zwart (dat ben ik) heeft net Tb4-b8 gespeeld. Dat was meteen ook de laatste zet in die partij. In die tijd hoefde je nog geen R achter de zet te plaatsen als je remise aanbood. Het was al wel zo dat je eerst een zet moest doen en dan remise aanbieden. Dat gebeurde echter vaak niet. Dus weet ik niet of ik remise aanbood of juist remise aannam.

De stand in de wedstrijd kan toch ook geen aanleiding zijn geweest remise aan te bieden of aan te nemen. Ik kan me de partij ook niet herinneren.

Als ik de stelling nu weer eens globaal bekijk (zonder engine) denk ik eigenlijk dat maar twee uitslagen mogelijk zijn: wit wint, want haalt eerder een dame met schaak of zwart wint, want de b-pion is niet te stoppen zonder materiaalverlies. Remise is echt een zeer onwaarschijnlijke uitkomst als er doorgespeeld zou worden.

Hoe zou wit kunnen winnen?

Het eerste waar je naar kijkt is 58.Td8+. Gedwongen is dan 58…Txd8 59.exd8D+ Kxd8. Op 60.f7 volgt 60….Ke7 en die f-pion valt. Op 60.Kg5 volgt 60…Ke8 61. Kg6 Kf8 en de f-pion kan niet promoveren. En zwart wint dan dus door die niet meer te stoppen b-pion.

Moet je dan misschien eerst 58.f7+ spelen? Als zwart die pion neemt dan wint 59.Td8 voor wit, maar als zwart de e-pion slaat dan kan wit op een truc spelen: 59.f8D+ Kxf8 60.Th6 en als zwart dan enthousiast met de b-pion gaat lopen volgt 61.Th8+ en de toren op b8 gaat verloren en daarna de pion op b2. Maar als zwart in plaats van 60…b2 60…Kg7 speelt loopt de b-pion wel door. En om na 59.f8D+ Kxf8 60.Tf6+ gevolgd door Tf1 en Tb1 de b-pion te stoppen is uitstel van executie, want dan loopt de a-pion door.

Andere zetten zijn gewoon te traag: 59.Te6 Kf7 of 59.Txd4 b2 en de drie witte verbonden vrijpionnen zullen nooit promoveren en een vesting midden op het bord bouwen zal ook niet lukken.

Kortom: wit kan niet winnen, omdat zwart straal gewonnen staat (en de engine bevestigt dit). En dat was toch allemaal niet zo moeilijk te zien. Maar voor mij toen in elk geval blijkbaar wel. Ik denk dat we allebei dachten verloren te staan en dat het remiseaanbod (wie het dan ook deed) snel aangenomen moest worden.

Ga naar de partij op chess.com